Գրիգոր լուսավորիչ

Հայոց պատմության մեջ, հայերի համար այս երեք մարդիկ  գլխավոր դերակատարումն ունեն: Գրիգոր Լուսավորչի օրոք հայերը՝ քրիստոնեությունը ընդունեցին որպես պետական կրոն: Մեսրոպ Մաշտոցը ստեղծեց հայոց այբուբենը, և այդ օրվանից մեր գրերն ու պատմությունը գրվեցին հայատառ: Մովսես Խորենացին գրեց հայոց պատմությունը անհիշելի ժամանակներից մինչև իր օրերը: Նրա «Հայոց պատմություն»-ից մեզ  են հասել շատ ավանդույթներ, մշակութային արժեք ներկայացնող տեղեկություններ, հայի ծագման ու զարգացման, ծննդավայրի, պատմության, առասպելների, թագավորների մասին: Այժմ փորձենք նրանց կյանքի ու գործունեությանը փոքր-ինչ մանրամասն ծանոթանալ:

Գրիգոր Լուսավորիչ
Մեզ հայտնի է, որ հայերը հնում եղել են հեթանոս, ունեցել են բազմաթիվ աստվածներ, որոնց պատվին կառուցել են բազմաթիվ տաճարներ, զոհեր են մատուցել և այլն: Երբ տարածվեց քրիստոնեությունը/Հայաստանում քրիստոնեությունը տարածել են՝ Բարդուղիմեոս և Թադեոս առաքյալները՝ 60-66թթ./, բնական է, որ մարդիկ նորին սովոր չէին, և այն պետք է դժվարությամբ ընդունեին, և ցանկացած նորի պես, քրիստոնեությունն էլ, և քրիստենեության հետևորդներն էլ հանդիպեցին խոչընդոտների(խանգարողների), չհասկացվեցինք: Քրիստոենության տարածողներից ու հետևորդներից էր Գրիգոր Լուսավորիչը:
Հայաստանում քրիստոնեությունը հռչակվել է որպես պետական կրոն 301 թվականին: Այդ գործում կարևոր դեր է խաղացել Գրիգոր Լուսավորիչը, ով հետագայում դարձավ հայ առաջին կաթողիկոսը: Հայ առաջին քրիստոնյա թագավորն էլ դարձավ այդ ժամանակվա թագավորը՝ Տրդատ 3-րդ Մեծը:(Արշակունիների դինաստիայից)
Պատմում են, որ Տրդատ 3-րդ թագավորը ժամանում է Հայաստան, իր հոր գահը հետ վերցնելու նպատակով: Նա, հեթանոս Անահիտ աստվածուհու տաճարում զոհաբերություն է անում: Նրա շրջապատից Գրիգորը, որն արդեն քրիստոնեություն էր ընդունել, հրաժարվում է զոհ մատուցել հեթանոս աստվածուհուն: Գրիգորին բանտարկում են Արտաշատի զնդանում/բանտ// Խոր Վիրապում/, որը նախատեսված էր մահապարտների համար: Տրդատը շատ էր չարացած, անընդհատ վատ բաներ է անում, քրիստոնյաներին է նեղացնում ու այդ ընթացքում ծանր հիվանդանում է, դեմքը աստիճանաբար վերածվում է խոզի մռութի: Տրդատի քույրը շատ անգամներ տեսնում է երազում, որ իր եղբորը բուժում է Գրիգորը, ով այդ ժամանակ բանտարկված էր: Գրիգոր Լուսավորիչը այդ փոսում է մնում 13 տարի: Ըստ խոսակցությունների, նա ողջ է մնում, քանի որ մի ծեր կին, թաքուն ուտելիք էր գցում փոսի մեջ:
Թագավորին բժշկելու համար նա ազատ է արձակվում: Նա լրիվ բուժում է Տրդատին: Ապաքինվելուց հետո թագավորը կնքվում(մկրտվում) է Գրիգոր Լուսավորչի կողմից և հայտարարում է քրիստոնեությունը Հայաստանի պետական կրոն: Տրդատը Գրիգոր Լուսավորչի հետ միասին, քանդել է տալիս հեթանոսական տաճարները, դրանց փոխարեն կառուցելով քրիստոնեական եկեղեցիներ:

Մովսես Խորենացի

Movses_khorenatsi_illustration.jpeg

Մովսես Խորենացին ծնվել է 5-րդ դարի սկզբին՝ մոտ 410-415 թթ, ենթադրաբար՝ Տարոն գավառի Խորնի կամ Խորոնք գյուղում: Խորնի գյուղից էլ ծագում է նրա  անվան մի մասը՝ Խորենացի: Հիմնականում հենց իր Հայոց պատմությունից ենք իմանում իր մասին: Նրան անվանել են պատմահայր, քերթողահայր: Նա գրել է «Հայոց պատմություն» գիրքը, որտեղ հայերի մասին պատմում է անհիշելի ժամանակներից մինչև իր ապրած օրերը: Նա եղել է Մաշտոցի լավագույն աշակերտներից: Սովորել է Եգիպտոսի Ալեքսանդրիա քաղաքում, որն այն ժամանակ ամենահայտնի կրթության վայրերից էր: Նրա հայոց պատմության միջոցով ենք մենք տեղեկանում մեր նախնիների, ծագման, բնօրրանի մասին, ինչպես նաև նրա միջոցով են մեզ հասել բազում առասպելներ, ավանդազրույցներ: Նա շրջել է Հայաստանի գյուղերով, հարցուփորձ արել մարդկանց, ներկա եղել տոների, ծեսերի ժամանակ ու այդ ամենը գրի է առել իր պատմության մեջ:

Հարցեր և առաջադրանքներ

  •  Դուք ինչպիսի՞ն կուզենայիք տեսնել Հայաստանը տասը տարի հետո։

Я֊ Маша, и бабушка тоже

  1. Я — Маша, и бабушка тоже,
    Мы с бабушкой очень похожи.
    Мы любим ватрушки и булки
    И песни во время прогулки.
    А если у нас именины,
    Мы варим компот из малины.
    И крепко целуем друг дружку,
    И дарим друг дружке игрушку.

2. Ответьте на вопросы:

Как девочка относится к бабушке?

Девочка относится к бабушкен очень хорошо.

Почему она считает бабушку подружкой?

Потому что они были похожи и они вместе гуляли.

Что любят девочка и бабушка?

Они очень любят есть ватрушки и булки.

Что они варят из малины?

они варят из малины компот.

Расскажи, что вы делаете вместе с бабушкой?

Я с бабушкой играю с игрушками и гуляю во дворе .

Найди в тексте стихотворения слова в единственном числе и слова во множественном числе.

единственное число-бабушка, компот, малина,игрушку

множественное число-ватрушки, булки

  1. Выполни упражнение по образцу.
    Образец: тетрадь — тетради, город — города,
    друг — друзья.
    Тетрадь-тетради, медведь-медведи, берег-берега.
    Город-города, глаз-глаза, берег-берега.
    Друг-друзья, лист-листья, дерево-деревья.

4. Вставь буквы:

С неба смотрит солнце
Миллионы лет.
Льёт на землю солнце
И тепло и свет.
Но посветит солнце
И уходит прочь.
А живое сердце
Греет день и ночь.
Значит, сердце лучше
Солнца самого,
Никакие тучи
Не затмят его.

Ճամփորդություն դեպի մատենադարան

Մենք դասարանով գնացել էինք մատենադարան: Նախապես համարյա ամեն բան էնտեղի մասին կարդացել ու ծանոթացել էինք, բայց երբ հասանք այնտեղ, շատ ավելի տպավորիչ էր ամեն բան, քան մեր պատկերարած ու իմացած տեղեկույթն էր։ Մուտքի մոտի հայտնիների արձանները մեծ չափերի էին ու շատ ազդեցիկ, անգամ ազդեցիկ էին այնտեղի աստիճանները, որոնք բարձրանալիս մտածում էի՝ ինչ հետաքրքիր նոր բան կա դրանց վերջում, օդի մեջ շատ գրքերի ու պատմությությունների հոտ կար։ Մենք այնտեղ տեսանաք ձգված մագաղաթ, հետո ամենամեծ և ամենափոքր գրգերը․ ամենամեծ մագաղաթը 28կգ է, իսկ ամենափոքրը՝ լուցքու տուփից փոքր։ Այնտեղ մենք տեսանք որդան կարմիրը,
վիշապաքարը և այլ մտքում անընդհատ պտտվող ասելիքներ։ Մատենադարանից դուրս գալուց նոր ավելի ուշադիր նկատեցի Կորյունի և Մեսրոպ Մաշտոցի հուշարձանները։

Բառակազմություն

  1. Գրեք 10-ական պարզ, բարդ և ածանցավոր բառեր: 
    Պարզ-սար, քար, ծառ, տառ, փիղ, պայուսակ, գիշեր, առավոտ, մարդ, շիշ:
    Ածանցավոր-դժբախտ, անգույն, թևավոր, շնչավոր, գրավոր, չարություն, խաղաղություն, գունավոր, անհամ, թագավոր,
    Բարդ-ծաղկաման, ատամնաբույժ, եգիպտացորեն , շնաձուկ, ձկնորս, ծակղկակաղամբ, Ծաղկաձոր, մայրաքաղաք, հեռուստացույց, հեծանիվ
  2. Բարդ բառերի առաջին արմատները վերցրեք և դրանցից ածանցավոր բառեր ստացեք

Դասագիրք-դասակ
մարդակեր-մարդուկ
հողագունդ-հողային
մսատու-մսեղեն
գլխամաս-անգլուխ
ծաղկազարդ-ծաղկունք

  1. Ուհի, ություն, եղեն, իչ, ան, դժ, ային ածանցներով որքան կարող եք շատ բառեր գրեք:
    Ուհի-ուսուցչուհի, բանվորուհի, սպասուհի, թագուհի
    Ություն-խաղաղություին, հանգստություն, շնորհակալություն, հարստություն
    եղեն-ջրեղեն, հատիկեղեն, մսեղեն, հրեղեն,
    իչ-գրիչ, փակիչ, ջնջիչ, քամիչ, բացիչ
    ան-անհոգի, անթերի, անկոտրում, անպաշտմշպան․ անօթևան
    դժ-դժկամ, դժգոհ, դժբախտ, դժգույն
    ային-խմբային, խաղային, մարդկային, շարային
  2. Մայրաքաղաք, լեզվակռիվ, հոգեհաց, դասաժամ, վարդագույն բառերի վերջին արմատը վերցրեք և կազմեք այնպիսի բարդ բառեր, որոնցում սրանց վերջին արմատը կդառնա առաջին արմատ, օրինակ՝ հեռախոս- խոսափող:

Մայրաքաղաք-քաղաքամայր, լեզվակռիվ-կռվախնձոր, հոգեհաց-հացահատիկ, դասաժամ-ժամաքանակ, վարդագույն-գունագեղ

Թվի բաժանարան

  1. Թվարկիր 8-ի բոլոր բաժանարարները։ Ո՞րն է 8-ի ամենափոքր բաժանարարը, իսկ ո՞րն է ամենամեծը։
    8` 1, 2, 4, 8
    ամենափոքր 1
    ամենամեծը 8
  2. Թվարկիր 15-ի բոլոր բաժանարարները։ Ո՞րն է 15-ի ամենափոքր բաժանարարը, իսկ ո՞րն է ամենամեծը։
    15` 1, 15, 3, 5
    ամենափոքր 1
    ամենամեծը 15
  3. Թվարկիր 20-ի բոլոր բաժանարարները։ Ո՞րն է 20-ի ամենափոքր բաժանարարը, իսկ ո՞րն է ամենամեծը։
    20` 1, 20, 2, 10, 5, 4
    ամենափոքր 1
    ամենամեծը 20
  4. Թվարկիր 14-ի բոլոր բաժանարարները։ Ո՞րն է 14-ի ամենափոքր բաժանարարը, իսկ ո՞րն է ամենամեծը։
    14` 1, 14, 2, 7
    ամենափոքր 1
    ամենամեծը 14
  5. Քանի՞ բաժանարար ունի 18-ը, ո՞ր թվերն են դրանք։
    18` 1, 2, 18, 9, 6,
  6. Ո՞ր թիվն է 64-ի ամենամեծ բաժանարարը։
    64
  7. Ո՞ր թիվն է 25-ի ամենամեծ բաժանարարը, իսկ ո՞րն է ամենափոքրը։
    ամենափոքր 1
    ամենամեծը 25
  8. Թվարկիր 30-ի բոլոր բաժանարարները։ Ո՞րն է 30-ի ամենափոքր բաժանարարը, իսկ ո՞րն է ամենամեծը։
    30` 1, 30, 10, 5, 15, 2
    ամենափոքր 1
    ամենամեծը 30
  9. Գտիր 26 թվի ամենամեծ ու ամենափոքր բաժանարարների գումարը։
    1+26=27
  10. Գտիր 48 թվի ամենամեծ ու ամենափոքր բաժանարարների գումարը։
    1+48=49
  11. Քանի՞ բաժանարար ունի 12-ը։
    6, 1, 2, 3, 12, 4 ` 6 հատ
  12. Քանի՞ բաժանարար ունի 24-ը։
    1, 24, 6, 12, 4, ` 5
  13. Քանի՞ բաժանարար ունի 32-ը։
    1, 32, 11, 2, ` 4